Niet direct een zendamateur gelegenheid ,maar de techniek blijft dezelfde.
Een heterodyne ontvanger voor detectie van vleermuizen .
Vleermuizen stoten zoals bekend ultrasone geluiden uit om d.m.v. echolocatie hun prooi en weg te zoeken. Om deze hoorbaar te maken moeten we deze frequenties ( pakweg tussen 30 – 80kHz)
omzetten naar onze hoorbare frequenties . Hiervoor zijn er twee principes gangbaar :
- De frequentie delen
- De frequentie omzetten
Eerste principe is misschien de gemakkelijkste maar hierdoor verlies je informatie ( alles wordt gecomprimeerd)
Tweede is favoriet maar is iets moeilijker te bouwen .
Ik heb voor het laatste gekozen met onderdelen die ik toen liggen had :
- een electret microfoontje ( meerdere types kunnen ook werken tot ver boven de gespecificeerde 20 kHz , wel effe uitzoeken)
- een mixer ( NE612)
- een VFO ( een 2206 , de bekende functiegeneratorchip), eventueel te vervangen door een 555 als AMV , maar niet getest en deze geeft ook blokgolven ( hoeft geen nadeel te zijn bij de mixer)
- een eindtrap met gewone transistoren
- en wat discrete componenten
Het schema spreekt voor zichzelf en het is experimenteel gebouwd op een stukje print.
Korte uitleg werking.
De microfoon wordt via een hoogdoorlaatfilter symmetrisch toegevoegd aan de mixer ( een DBM met transistoren) Dat symmetrisch heb ik gedaan omdat dan op de uitgang deze frequenties al goed onderdrukt zijn en niet de LF trap kan oversturen .Sommige schema’s versterken het microfoonsignaal nog wat , ik heb het niet gedaan.
De electret moet een voorspanning krijgen ( 10 k weerstand) omdat inwendig meestal een FET zit . Of deze waarde de frequentiekarakteristiek beïnvloed vermoed ik wel maar is niet uitgetest.
Het VFO signaal , dat tussen 20 en 120kHz kan werken , wordt op de andere poort toegevoegd en heeft minimaal 200mV nodig maar meer is beter.
Het verschil signaal( maar ook de andere natuurlijk) wordt afgenomen door een simpele laagdoorlaatfilter en aan de eindtrap met huis , tuin en keuken transistoren aangeboden . Hier kan natuurlijk ook een LM386 of iets dergelijks gebruikt worden ( alhoewel die wel eens wilt oscilleren) ,maar ik heb al meerdere keren dit opgebouwd met de BC5xx reeks en dat werkt altijd goed .
Wel opletten dat je de stereoplug van de koptelefoon zo aansluit dat beide schelpen in serie komen te staan.
Om te testen is het tegenwoordig geen probleem met de parkeersensoren van een auto . Het gerikketik is duidelijk hoorbaar. Een sleutelbos rinkelen ,maakt een hels lawaai
Interessante informatie over de vleermuizenpopulatie ( en de manier van opsporen , zoals bezenderen en met IR camera’s) is te lezen op:
http://www.wakona.be/images/Zoogdierenwerkgroep/VleermuizenWaasland2016_correctie.pdf
De niet-leesbare of niet-beschrifte componenten zijn :
- Boven de NE612 een zenerdiode van 6V2 ( een NE612 mag eigenlijk max 6v hebben , 5V6 zal ook goed werken)
- Een weerstand van 100 k ( denk ik) in de basis van de eerste BC547A
- De twee diodes in de eindtrap zijn gewone Si-diodes ( bv 1n4148 ) en dienen voor de bias van de push pull eindtrap
- Koppelcondensator tussen volume potmeter en basis volgende transistor 100nF of iets dergelijke ( wat heeft U liggen ? , het is geen HiFi installatie)
- Elco tussen eindtrap en koptelefoon : enkele µF maar niet minder dan 1µF .
- De BC 109 C is moeilijk te verkrijgen , neem gerust een BC547 maar probeer wel een C – uitvoering te krijgen ( hogere versterkingsfactor)
Onlangs heb ik goedkoop een dictafoon kunnen aanschaffen ( Olympus VN-540PC ) die een aparte microfooningang en een koptelefoon uitgang heeft .
Hierdoor zijn er opnames te maken en kun je toch gelijktijdig meeluisteren . De WMA bestanden zijn achteraf te beluisteren en hopelijk ook te bekijken als sonogram op de PC via een USB poort.
Mogelijks zijn er met modernere componenten een miniatuur ontvanger te maken die je als opzetstuk op de dictafoon kunt pluggen .
