Toen ik mijn ON4 haalde in 1994 had ik mij er al bij neergelegd dat 40m en lagere banden onmogelijk zou zijn met de beperkte plaats die voorhanden is. Nu de UBA 75 jaar bestaat en erover heel België “special event stations” actief zijn is het onmogelijk, zeker met de hoge QRM levels hier, om de meeste van deze stations te werken en dus werd er nagedacht of er voor 40m dan toch niet op één of andere manier iets kan gemaakt worden.
Een dipool als inverted V past nog net in ons tuintje maar niet volgens de optimale opstellingsvoorwaarden. Als de dipool wordt opgehangen aan de antennemast, op 12m hoogte dan hangen de uiteinden slechts een 8-tal meter uit elkaar en is de hoek tussen de twee benen van de antenne ongeveer 90 graden van bovenaf bekeken maar slechts 45° als “vooraanzicht”. Niet ideaal en het zorgt er ook voor dat de berekende afmetingen niet kloppen.
Ondertussen bestelde ik een NanoVNA zodat bij het maken van de antenne snel en efficiënt zou kunnen gemeten worden of en op welke frequentie de antenne resonant is.
In afwachting van mijn bestelling begon ik al met het maken van de 40m dipool. Bij de constructie werd begonnen met het voedingspunt waar met een ferrietring uit de junkbox een balun gemaakt werd (8 windingen), dan de twee “benen” die na afregelen op 10.2m uit kwamen. Minimum SWR was 1:1.9 op 7.080MHz en onder de 1:2.5 over de hele 40m band. De antennetuner had daar geen problemen mee.
Bij een eerste test slaagde ik er al in om enkele QSO’s te maken met I, DL en G stations en, waar de antenne vooral moest voor dienen, enkele ON75 stations.
Ondertussen zocht ik op internet of ook 80m zou kunnen toegevoegd worden in mijn beperkte ruimte. Bij de meeste beschrijvingen leek dat zeer eenvoudig meestal was er meer plaats voorhanden.
Om 80m toe te voegen zijn spoelen nodig en bij mijn zoektocht kwam ik uiteenlopende afmetingen en waarden tegen. Ik koos een ontwerp waar de spoelen een inductie hebben van 84uH en waar een eindelement van 120cm nodig zou zijn voor 80m. Gezien ik andere draad gebruikte dan in het artikel zag ik in de berekeningen al snel dat de afmetingen die vooropgesteld waren niet zouden gehaald worden. Na 106 wikkelingen op een 40mm PVC buis berekende ik een inductie van 78 μH maar bij meeting bleek dat 74μH te zijn (hier kwam de ondertussen geleverde NanoVNA al van pas).
Op een droge dag kon dan eindelijk de opstelling beginnen. De spoelen werden aan het einde van de 40m dipool geplaatst en de resultaten gecheckt op de nanovna. De resonantie van de antenne zat nu veel hoger, ongeveer op 7450KHz. Beide elementen werden verkort tot de SWR weer binnen de 40m band viel. Daarna werden de eindelementen (1.2m) bevestigd en deed ik een sweep van 1MHz – 8MHz. Deze meting ging alle kanten uit, 6.5MHz en 2.1MHz waren de SWR dipjes in de sweep.
Er volgde een lange reeks van aanpassingen van zowel het 40m deel als het eindelement. Aanpassing van het ene stuk had invloed op het andere. Nadat ik drie windingen verwijderde van de spel kwam ik uiteindelijk wel in de buurt van de frequenties waarop de antenne zou moeten werken, restte enkel het eindelement nag wat te verlengen… probleem… geen plaats meer…
Ik besloot dan maar om aan de kant met plaatsgebrek de antenne wat te verhangen met als resultaat weer metingen met zeer uiteenlopende resultaten. Dat de ene spoel op enkele centimeters van een muurtje hing en de andere bijna in onze haag deed er waarschijnlijk geen goed aan. Opnieuw werden zowel 40m als 80m delen beetje bij beetje aangepast en werd een aanvaardbaar resultaat verkregen.
Eindresultaat:
De dipool die per kant 10.2m lang was als monoband is nu 11.05m lang tot aan de spoel.
De spoelen hebben elk 103 wikkelingen luidsprekerdraad op een PVC buis van 40mm diameter. De lengte is 22.8cm en zou 76uH zijn (berekend, niet gemeten).
De eindelementen zijn elk 140cm lang.
Wat is er speciaal? Geen van beide “benen” (blauw) van de dipool lopen in rechte lijn. De ene kant is recht tot en met de spoel (rood) waarna het eindstuk (groen) naar beneden, bijna tot de grond, hangt. De andere kant is recht tot op 10m, maakt dan een hoek van 90° en hangt dan vanaf 1.8m hoog “losjes” schuin naar beneden tot aan de afsluiting (10cm boven de grond).
6 februari: De dipool hangt nu enkele weken omhoog en de resultaten zijn beter dan ik had verwacht. Niettegenstaande de noise levels haast constant op S6-S7 liggen kon ik al 45 van de 64 UBA secties werken op 40m en 29/64 op 80m. Op 40m werd zowel I, 9A, PA, DL, G en OZ gewerkt.